SAKATLIKLARIN VE TRAVMALARIN ORTADAN KALDIRILMASINDA YENİ BİR YÖNTEM: IRT 

(Injury Recall Technique) 

Hazırlayan: Ali Rıza Gözlüklüoğlu (Ağustos 2017) 

IRT’nin Ortaya Çıkış Sebepleri 

Sinir sistemi, bir insanın hayatının tamamı boyunca yaşadığı her türlü deneyimi hafızasına kaydeder ve bu kayıtları aktif tutar. Kodlanmış bu kayıtlar bazı durumlarda sağlık problemlerine, duruş bozukluklarına veya fonksiyon kayıplarına neden olabilir. Genellikle kaza ve travmalar sonucu oluşan ve sinir sisteminde kodlanmış kayıt olarak kalan bu tepkilerden kurtulmak çok önemlidir. Fizyoterapistler, masaj uygulayıcıları ve beden terapistleri insan vücudunun kaza ve travmalara verdiği tepkiye çok tanıdıktırlar. İnatçı ağrılar, gevşemeyen kaslar, tekrar eden tetik noktalar, duruş bozuklukları sinir sisteminde kayıtlı olan kaza ve travma refleksinin bir sonucu olabilir. Bu kayıtlar var olduğu sürece tüm belirtiler ne yapılırsa yapılsın tekrar edecektir. Kayropraktik uygulayan doktorlar, omurlardaki tekrar eden sublüksasyonların temel nedeninin bu omurları yerlerinde sabitleyen belli intrinsik kasların ve ligamentlerin normal dışı kasılıp kalmaları sonucu otaya çıktığını bililer. Kasılma sinyali beyinden geldiği için de omurları yerine oturtmak veya masaj genellikle işe yaramaz. Hatta bazı durumlarda vücutta ve sinir sisteminde kodlanmış bulunan kaza ve travma kayıtları sadece kasları, ligamentleri ve eklemleri etkilemekle de kalmaz aynı zamanda sistemik, biyokimyasal ve metabolik sorunlara da yol açabilir. Örneğin diyafram kasında süre gelen kaza ve travma tepkisi astım benzeri solunum sistemi rahatsızlıklarına yol açabileceği gibi ekstensor kaslarda süregelen kaza refleksi sempatik sinir sistemini sürekli uyararak kronik yorgunluk sendromuna sebep olabilir. Kendisi kayropraktik doktor olan Walter H. Schmitt bu durumun farkına vararak göreceli yeni bir teknik olan Injury Recall Technique (IRT)’i geliştirdi. 

Tekniğin Oluşumundaki Kilometre Taşları 

Esasında bu tekniğin orijinali Podiatrik doktor olan Robert Crotty ve onun ardılı Gordon Bronston tarafından zaten uygulanıyordu. Bronston bu konuda Podiatric Journal’a bir makale bile yazmış ve durumu Muscle Chain Response/Zincirleme Kas Tepkisi olarak tanıtmıştı. Schmitt, kendi ayak tabanı dokusundaki bir kesik nedeni ile uzun zamandır rahatsızlık çekiyordu ve gitmediği yer kalmamıştı. Fakat hiçbir şekilde durumunda düzelme olmamıştı. Crotty’den aldığı terapi birkaç saniye kadar sürdü ve mevcut rahatsızlığının yaklaşık %90’ı ortadan kalktı. İkinci seans sonrası tamamen yok oldu. Bu şok edici sonuç karşısında çok etkilenen Schmitt bu yöntemin teorik temellerini Doktor Crotty’den öğrendi. Ayak ve ayak bileği sağlığıyla ilgilenen bir doktor olarak Crotty bir hastanın hikayesindeki en önemli unsurun geçirmiş olduğu 

1 

ARG 

sakatlıklar ve travmalar olduğunun altını çizdi. Kaza ve sakatlıklar sonucu zincirleme nöromasküler bir reksiyon oluşur ve vücudun tamamı bu durumdan etkilenir. Ayağın altına bir raptiye batacak olsa şuurdışı bir şekilde tüm vücut buna bir tepki verir. Yada sıcak bir sobada elinizi yakarsanız birden irkilip geriye çekilerek yine bütün vücut ile tepki verirsiniz. Eğer bir kaza yeterince şiddetli ise veya iz bırakacak kadar uzun sürmüş ise vücut buna uyum sağlar ve adapte olur. Bu duruma vücuttaki kasların travma hafızası ismini de verebiliriz. Bazı durumlarda bu adaptasyon tepkileri kalıcı olabilir. Crotty, sözünü ettiğimiz durumlarla karşılaştığında hastadan daha önceden kaza veya travma geçirdiği bölgeye eli ile dokunmasını istiyordu. Bu nokta genellikle ayağın dışında ve hatta sıklıkla da ayağın uzağında bulunan bir yerde bulunuyordu. Kendisi de ayakta ağrı veren bir noktayı yoklayarak buluyor ve uyarıyordu. Zincirleme Kas Reaksiyonu sonucu kaza, ayağı da etkilemiş ve ayakta ağrıyan bir noktanın var olmasına sebep olmuştu. Bu iki noktanın aynı anda uyarılması zincirleme reaksiyonu ortadan kaldırıp ayaktaki ağrılı kısmı da iyileştiriyordu. Dahası vücudun tamamında kaza sonucu oluşmuş adaptasyon tepkisi de bu iki noktaya aynı anda dokunulması sonucu ortadan kalkıyordu. Doktor Crotty’nin bu iki noktaya (travma geçirmiş alan ve ayakta bulunan ağrılı nokta) aynı anda dokunulduğunda Zincirleme Kas Reaksiyonu’nu neden ve nasıl geçirdiğine dair belli bir açıklaması yoktu. Fakat podiatrik bakış açısı ile bu durum basit bir şekilde şöyle açıklanıyordu: “bir hastanın geçmişine ait neredeyse tüm önemli sakatlıklar hastanın ayağına yansır ve genellikle de sakatlığın olduğu tarafta bulunan ayağa yansır”. Bu öğrendikleri Doktor Schmitt’in ufkunu açtı ve Uygulamalı Kinesyoloji ve Kayropraktik yöntemleri ile de bütünleştirerek kendi klinik uygulamalarının bir parçası haline getirdi. 

Niçin Sakatlığı Geri Çağırma (IRT) İsmi Verildi 

Shcmitt, öğrendiği bu yeni tekniği daha anlaşılır teorik temellere oturttuktan sonra pratik bir yöntem olarak Uygulamalı Kinesyolojinin bir parçası haline getirdi. Kaza veya travma sonucunda vücudun verdiği adaptasyon tepkisini ortadan kaldırabilmek için önce sakatlık durumunun yeniden yaratılması veya vücudun farkındalığına yeniden geri getirilmesi gerekiyordu. Walter Schmitt bu durumu Injury Recall veya Türkçe ifade edersek Sakatlığı Geri Çağırma olarak isimlendirdi. Sinir sisteminde kayıtlı bulunan kaza tepkisinin suni olarak tekrar ortaya çıkarılması Kayropraktik Nörolojide sinir hücrelerini ateşleyen eşiğin tekrar aktif hale gelmesi durumuyla aynı şeydi. Örneğin elini yanlışlıkla sobaya değiren bir kişinin anında elini geri çekmesi sinir hücrelerine bağlı eşiğin aktif hale gelmesi sunucu ortaya çıkar. İlginç olan ise yanmış olan bu el daha sonra çimdikleme benzeri bir uyarı ile manipüle edildiğinde de sinir hücrelerini ateşleyen eşik durumu bir an için canlandırılmış olur. Çünkü çimdikleme eldeki acı reseptörlerini (nosiseptör) uyararak eşiği aktif duruma getirir. Eşiğin ateşlenmesi sonucu vücudun verdiği adaptasyon refleksi kalıcı olduğunda kaslarda bulunan propriyoseptörlerin görevlerini düzgün yapmaları engellenir. Kaslardaki reseptörlerin görevlerini nasıl yerine getirdiklerini açıklamak için bir örnek vermek isterim. Uzun bir gemi yolculuğuna çıkan kişiler yolculuğun başında sallanan zemin nedeni ile bir süre adaptasyon süreci yaşarlar. Belli bir süre sonra alışırlar ve artık zeminin sallandığının farkına varmazlar. Kolaylıkla dengede durabilir ve bunun için bilinçli çaba sarf etmezler. Beyin ile kaslardaki reseptörler arasında kurulan bağlantı sonucu kaslar bilinç dışı bir şekilde otomatik olarak kasılıp-gerilerek bu adaptasyonu bizim için sağlarlar. İlginç olan gemi yolculuğu sonrası insanların hala sallandıklarına dair olan hisleridir ki bu da adaptasyon sonucu ritmik olarak kaslar kasılıp-gerilmeye devam etmektedir ama artık zemin hareket etmediğinden sallanma hissi yeniden ortaya çıkmıştır. Tabi bu durum çok uzun sürmez. Çarpmalar, kazalar ve travmalarda ise beyinciğin verdiği adaptasyon tepkisi kalıcı olabilir ve reseptörlere sürekli kasılı olmak yada gergin olmak konusunda geribildirimler gönderebilir. Eğer bu durum sabit hale gelirse sinir sisteminde kodlanan negatif hafıza güçlenir ve postürel bir sapmaya neden olabilir. Postürel değişim ayak bileği ekleminde ve kafatası-atlas arasındaki bölgede proprioseptif değişiklik olarak kendini gösterir. Postür temelde üç faktöre dayanır: 1) Ayak ve ayak bileği propriosepsiyonu 2) Görsel geri bildirim, 3) Vestibüler geri bildirim (orta kulak labirenti). 

 Podiatrik bakış açısına göre hastanın geçmişindeki nerdeyse önemli tüm sakatlıklar ayaklarına yansır. Genellikle de sakatlığın olduğu tarafta bulunan ayağa yansır.

 

 

        IRT ÖNCESİ ÖLÇÜM VE DEĞERLENDİRME

 

        NÖROMUSKÜLER SPİNDLE HÜCRESİ (NSH)

        GOLGİ TENDON AYGITI (GTA)

        ORIGIN INSERTION (OI) KASIN BAŞLANGICI VE YAPIŞMA NOKTASI TEKNİĞİ

        TERAPİ LOKALİZASYON TEKNİĞİ (TL)

        POSTÜRAL ANALİZ

        ADIM ANALİZİ

        TONİK LABİRENT REFLEKSİ

 

 

 

        UYGULAMALI KİNEZYOLOJİ İLE IRT’NİN TESPİT EDİLMESİ

 

          IRT ile sakatlık ve travmaların düzeltilmesi 

          Ağrı kontrolü

          NSB (Nociceptor Stimulation Blocking) Tekniği / Akut Ağrı Geçirme Tekniği

          SET Point Tekniği / Dokun ve Tıkla Yöntemi

          LQM ( Location, Quality, Memory) Tekniği 

 

 

 

            İNCELENECEK KASLAR

Çıkış ve yapışma bölgeleri, hareketleri, test tekniği, innervasyonları, nörolenfatik, nörovasküler bağlantıları, besinlerle bağlantıları, meridyen, endokrin organ-organ bağlantıları ile anlatılacaktır.

 

 

 

     ÖĞRETİLECEK KASLAR

 

 

Pektoralis major klaviküler

 

Pektoralis major sternal

 

Latissimus dorsi

 

Rektus femoris

 

Psoas major

 

Gluteus medius

 

Tensor fasya lata

 

 

 Hamstring

 

 Priformis

 

 Gluteus maksimus